İnternet alışverişlerinde tüketiciler adına cayma hakkının olduğunu hepimiz biliyoruz. Kanuni düzenlemelerin getirdiği zorunluluklar sayesinde satıcılar e-ticaret cayma hakkını tüketicilere bildirmek zorundadır. Ancak bu hakkın hukuki zemini, tüketici ve satıcının cayma hakkı kapsamındaki hak ve yükümlülükleri ve cayma hakkının nerelerde kullanılıp kullanılamayacağı gibi hukuki yaptırımlar ve bilgiler göz ardı ediliyor. Bu da sonuç olarak hak kaybına neden oluyor. Haklarınızın farkında olmak, hukuki yaptırım ve yükümlülüklerinizi tam anlamıyla yerine getirmek için E-Ticaret Danışmanlığı alabilirsiniz. Bu yazıyı sizlere cayma hakkı ile ilgili bilmeniz gereken her şeyi açıklamak için yazdık.
Tüketicinin haklarının korunması kanun düzenlemelerinde baskın şekilde görünmektedir. Ancak bu, satıcıların düzgün bir şekilde iş yapamayacak halde baskılandığı anlamına elbette gelmiyor. Öyle ki; satıcıların kanuni düzenlemeleri kısa vadeli planlara göre değil de uzun vadeli planlara göre uygulamaları durumunda mevcut durum satıcı lehine dönebilir.
E-ticaret cayma hakkı dediğimiz şey geniş kapsamda sözleşmeden dönme olarak anlaşılır. Doğal olarak, her türlü sözleşme için de belirli şartlara bağlı cayma hakları söz konusudur. Ancak biz sizlere bu yazıda sebep göstermeksizin ve aynı şekilde cayma bedeli ödemeksizin tüketici lehine sözleşmeden cayma hakkından bahsedeceğiz.
Bu bağlamda, cayma hakkının kapsamı ve süresi, cayma hakkı kullanılamayacak ürünler ve satıcı ve tüketicinin yükümlülükleri gibi önemli başlıklara değineceğiz. Keyifli okumalar dileriz!
Cayma Hakkı Nedir?
Cayma Hakkı Nedir?
İnternet ortamından alınan ürün ve hizmetlerde cayma hakkının kullanılması Tüketici Koruma Kanunu’nun 48. maddesinde yer alıyor. Kanunun 48/4 düzenlemesine göre, tüketici 14 günlük süre içerisinde herhangi bir haklı-haksız gerekçe göstermesine gerek kalmadan ve herhangi bir cezai işleme bağlı para cezası ödemeden sözleşmeden cayma hakkına sahiptir.
Bahsedilen e-ticaret cayma hakkı mesafeli sözleşmeler için geçerli konumdadır.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi cayma hakkını kullanabilmek için herhangi bir gerekçe gerekmemektedir. Yani satın alınan ürünün bozuk, kırık ve çizik olması gibi herhangi bir kusurunun olması gerekmez. Ek olarak cayma hakkından yararlanmak kargo gelince kapıda bu ürünü açıp bakmak da gerekmez. Kanun açık ve net bir şekilde mesafeli sözleşmelere bu cayma hakkını tanır.
Ayıp ve benzeri ürün durumlarında aynı şekilde cayma hakkı devam eder ve ek bazı haklar doğar. Bu kısımlara aşağıda değineceğiz.
E-ticaret Cayma Hakkı Bilmeniz Gerekenler
E-ticaret Cayma Hakkı Bilmeniz Gerekenler
Normal şartlarda tüketici internet üzerinden bir ürünü satın almadan önce tüketiciye bildirilmesi zorunlu olan bazı bilgiler vardır. Örneğin; tüketicinin cayma hakkının ne zaman başlayacağı, hangi durumlarda bu haktan yararlanamayacağı, iade koşulları ve iadenin hangi taşıyıcı firma tarafından yapılabileceği gibi masraflar ve bilgiler tüketiciye açık ve net bir şekilde bildirilmek zorundadır.
E-ticaret cayma hakkı ile ilgili bilmeniz gereken önemli hususları sizler için sıraladık.
1. E-ticaret Cayma Hakkı Süresi
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi cayma hakkının kullanımı için tüketicinin 14 gün süresi vardır. Bu süre, ürün tüketicinin eline ulaştığı andan itibaren başlamaktadır. Mesafeli satış sözleşmelerinde böyle belirtilmektedir. Ürünlerde 14 günlük süreli cayma hakkını kullanabilmek için herhangi bir ek şart gerekmez. Ancak satıcı mesafeli satış sözleşmesinde ön bilgilendirme formunda tüketiciye cayma hakkı ile ilgili gerekli bilgilendirmeyi yapmazsa cayma süresi 14 gün + 1 yıl olarak güncellenir.
2. Cayma Hakkının Kullanılması
Tüketiciler bu 14 günlük süre zarfında satıcıya cayma hakkını kullandığına dair bir bildirimde bulunmalıdır. Bu bildirimin nasıl uygulanması gerektiği Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nde 11. maddede yer alıyor.
Bu yönetmeliğe göre cayma hakkının kullanılması yazılı olarak satıcıya yöneltilmelidir. Yani, kısacası cayma bildiriminin satıcıya ne zaman ulaştığı önemli değildir. Önemli olan tüketicinin yazılı beyanı ne zaman gönderdiğidir.
Cayma hakkının kullanılmasında yazılı beyan olması gerektiğini anlattık. Bu yazılı beyan form doldurularak yapılabilir. Ancak yönetmeliğe ek bu formun kullanılması şart değildir. Usulüne uygun hazırlanan ve cayma beyanını içeren tüm yazılı bildirimler geçerlidir.
2.1 Noterden cayma hakkı kullanımı
Tüketici, mesafeli sözleşmeden caymak istediğinde bu bildirimi noterden yapmak zorunda değildir. Yine de daha sonra açılması muhtemel davalar göz önüne alındığında bildirimin noterden yapılması bazı durumlarda için daha sağlıklı olabilir. Ancak çoğu zaman noterden cayma hakkı kullanmaya gerek kalmaz.
2.2 Ürüne zarar gelmesi
Ürüne zarar gelmesi durumunda satın alınan üründe cayma hakkı süresi içerisinde üründe değişim ya da bozulma gibi durumlar söz konusu olursa tüketici bundan sorumlu tutulamaz. Diğer yandan üründe tüketicinin ihmalinden kaynaklı bir bozulma ya da değişim söz konusu ise tüketici bundan sorumlu tutulacaktır.
2.3 Ücret iadesi
Cayma hakkının kullanıldığı durumlarda üretici, tüketicinin yapmış olduğu ödemeleri iade etmek zorundadır. Eğer ödeme çek veya senet şeklinde yapılmışsa bu belgelerin geri verilmesi, ek olarak rehin söz konusu ise rehnin de iadesi gerekmektedir Satıcının ücret iadesi yükümlülüğünü cayma bildiriminin kendisine ulaşmasının ardından 14 gün içerisinde yerine getirmesi beklenir.
2.4 Malın iadesi
Tüketici, cayma hakkını kullandığını satıcıya bildirdikten sonra takip eden 10 gün içerisinde ürünü iade etmek zorundadır. 10 günlük sürenin başlangıcı, bildirimin satıcıya ulaştığı tarih değil tüketicinin bildirimin gönderildiği tarih olarak belirlenir.
2.5 Cayma hakkında kargo ödemesi
Tüketici söz konusu iadeden ötürü kargo ödemesi yapmak zorunda değildir. Bütün bu ödemeler kanunen satıcıya aittir. Eğer tüketici, kendi isteği doğrultusunda satıcının belirttiği kargo firması dışında başka bir kargo firmasını tercih ederse bu durumda kargo ücreti tüketiciye ait olacaktır. Diğer bir yandan; eğer satıcının tercih ettiği kargo firması tüketicinin bulunduğu bölgede yer almıyorsa ve ulaşım yoksa satıcı kendi imkanları ile malın tüketiciden teslim alınmasını kendi sağlamakla yükümlüdür.
3. Cayma Hakkını Kullandırmayan Satıcının Şikayet Edilmesi
Cayma hakkının kullandırılmaması Tüketici Hakları Koruma kanununda yer alan en ağır ihlallerden biridir. Böyle bir durumda tüketici, Tüketici Hakem Heyetine başvuruda bulunarak hakkını arayabilir. Tüketici, hakem heyetine kendisine cayma hakkını kullandırmayan satıcı ile ilgili hukuki problemin ayrıntılarını içeren bir dilekçe vermelidir.
Hakem heyetinin söz konusu probleme ilişkin maksimum 6 aya kadar çözüm üretme süresi vardır. Ancak gerekli görüldüğü durumlarda bu sürenin 6 ay daha uzatılması mümkündür. Hakem heyeti karar verdikten sonra her iki taraf da Tüketici Mahkemesine dava açarak verilen karara itiraz edebilir.
4. E-ticaret Cayma Hakkı Kapsam Dışı Ürünler
Bazı ürünlerde cayma hakkı kullanılamaz. E-ticaret cayma hakkının kullanılamayacağı ürünler şöyledir:
- Ücreti finansal piyasalardaki dalgalanmalara göre değişen ve bu değişimin satıcının elinde olmadığı mal veya hizmetler (örneğin; internetten altın ya da hisse senedinin alınıp zarar edince cayma hakkının kullanılması mümkün değildir)
- Tüketicinin isteği ve kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan ürünler (kişiye özel tablolar, özel tasarım ayakkabılar, özel tasarım herhangi bir ürün)
- Çabuk bozulabilecek ve son kullanma tarihi geçebilecek ürünler (günlük süt gibi ürünler)
- Ambalaj, bant ya da paket gibi koruyucu unsurları açılmış olan ürünlerin iadesinde hijyen ve sağlık açısından problem doğuran ürünler (ped, ilaç, iç çamaşırı)
- Tesliminden sonra ambalaj, bant ve paket gibi koruyucu unsurları açılıp maddi ortamda sunulabilen kitap, dijital içerik ve bilgisayar malzemeleri
- Gazete ve dergi gibi süreli yayın ürünleri (abonelik sözleşmeleri kapsamında olanlar cayma hakkına dahildir)
- Cayma hakkı süresi henüz dolmadan tüketicinin onayı ile ifasına başlanan hizmetler
Bu ürünlerde cayma hakkının kullanılabileceğine ilişkin tüketici ile satıcı arasında uzlaşmaya varılabilir. Cayma hakkı kullanılmayan ürünler için detaylı bir araştırma yapmanız gerekebilir.
Portiga Kurucusu